W latach 90. Instytut wydał dwie duże prace "Polska bieda" oraz "Polska bieda II", które zawierały wyniki podstawowych rozpoznań o charakterze ilościowym. Porządkowały one pomiar ubóstwa oraz rekomendowały stosowanie sprawdzonych i uzgodnionych z GUS podejść i wskaźników. Ugruntowały sposób podawania oraz ciągłość informacji o skali i głębokości ubóstwa w Polsce. Wpłynęły też na uwzględnianie w polityce społecznej trafniejszych metod zwalczania ubóstwa i pomocy ubogim. Po wejściu Polski do UE badania nad ubóstwem nabrały nowej dynamiki. Komisja Europejska oraz Eurostat proponują rozszerzenie kategorii ubóstwa o wykluczenie społeczne, wprowadzenie w szerszym zakresie badań panelowych, łączenie metod ilościowych z jakościowymi oraz postulują nowe wskaźniki pomiaru. Ponadto zwalczanie ubóstwa i wykluczenia społecznego stało się celem strategii polityki społecznej UE, realizowanej wspólnie z krajami członkowskimi. Jednocześnie zjawisko ubóstwa i wykluczenia społecznego nabrało wyrazistości, głównie w związku z trudnym rynkiem pracy, jaki pod koniec lat 90. zaczął się w Polsce kształtować. Prezentowany zeszyt pełni szczególną funkcję w serii wydawniczej "Polska Bieda III". Z jednej strony stanowi ogólne wprowadzenie, ułatwiające percepcję treści raportów obejmujących zakresem przedmiotowym całość przeprowadzonych badań w ramach projektu "Ubóstwo i wykluczenie społeczne oraz metody ich zwalczania". Z drugiej strony zawiera przegląd polskich i obcych badań nad ubóstwem i wykluczeniem społecznym, analizowanych z punktu widzenia zróżnicowanych koncepcji, obszarów i metod badawczych oraz wagi i jakości uzyskiwanych wyników. Tym samym, jak pisze recenzent, jest opracowaniem posiadającym cechy monografii, prezentującej ogólny stan wiedzy na dany temat. W gruncie rzeczy jest to zaawansowany, z punktu widzenia zgromadzonej w nim wiedzy, podręcznik aktualizujący istniejący dorobek naukowy na temat istoty problemów związanych z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Przedstawiono w nim uporządkowany układ podstawowych pojęć i wskazano na występujące ograniczenia w praktyce badawczej. Jak zaznaczyli sami autorzy, zeszyt ten jest bardziej wykładem niż raportem z konkretnych badań projektu. Wykorzystaną w opracowaniu literaturę można uznać za swego rodzaju bazę bibliograficzną, z której należy i warto korzystać, podejmując nowe inicjatywy badawcze w dziedzinie ubóstwa i wykluczenia społecznego.