Księgarnia Internetowa IPiSS: Publikacja: PRACA I POLITYKA SPOŁECZNA WOBEC WYZWAŃ INTEGRACJI

Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w ciągu 40 lat działalności starał się podejmować w swoich pracach istotne problemy związane z rozwojem społeczno-gospodarczym kraju, na różnych jego etapach i przy różnych uwarunkowaniach. Wyrazem tego jest publikacja nt. Praca i polityka społeczna wobec wyzwań integracji. Rozważania na temat pracy i polityki społecznej zaczynają się od ważnego zagadnienia przemian modelu państwa opiekuńczego. Wiąże się to z nowym spojrzeniem na społeczne funkcje państwa, za które uważa się m.in. tworzenie warunków do rozwoju, do inwestycji w człowieka, innowacyjności, sprzyjanie tworzeniu instytucji obywatelskich i budowanie demokracji. Odpowiedzią na ograniczanie opiekuńczych funkcji państwa (welfare state) staje się koncepcja państwa pracy wspierającego pracę (workfare state). Wyzwania wynikające ze zbliżającej się akcesji nie mogą przesłaniać problemów, z którymi Polska musi się uporać. Do takich należy niewątpliwie sytuacja na rynku pracy, charakteryzująca się nierównowagą między popytem i podażą pracy. Jednym ze sposobów ograniczenia bezrobocia jest elastyczność rynku pracy. Sytuacja na krajowym rynku pracy ulegać będzie ponadto zmianom pod wpływem procesów migracyjnych, związanych z realizacją czwartej swobody unijnej - przepływu zasobów pracy. Są to kolejne zagadnienia, którym poświęcono uwagę w książce. Globalizacja, rozwój technik informacyjnych i telekomunikacyjnych oraz wiedza legły u podstaw "nowej gospodarki", określanej również jako "gospodarka oparta na wiedzy". Nowa gospodarka wywiera istotny wpływ na sferę pracy: na jej charakter i treść, zatrudnienie, jego strukturę i elastyczność. Wpływa na wzrost udziału w zatrudnieniu osób o wysokich kwalifikacjach, ale i na wymagania stawiane przez pracodawców. Wyższe wymagania wobec kwalifikacji pracownika oznaczają dla niego konieczność dostosowania się do nowych warunków pracy, nowej treści pracy, nowej organizacji pracy; konieczność przebudowy charakteru i struktury kształcenia, stałego podnoszenia kwalifikacji, uczestnictwa w kształceniu ustawicznym. Jest to sfera, w której coraz powszechniej stosowane są techniki informacyjne (teleedukacja). Rozwój informatyki - to nowe możliwości stosowania elastycznych form zatrudnienia (telepraca) i nadania pracy nowych treści, to perspektywa budowania społeczeństwa informacyjnego. Przemiany charakteru i treści pracy, wzrost kwalifikacji i kompetencji pracowników powodują zmiany w sferze wynagrodzeń: ich poziomie, zróżnicowaniu i strukturze oraz w systemach wynagrodzeń. Jednym z kluczowych czynników wpływających na przewagę firm w konkurencyjnej gospodarce jest rozwój zarządzania zasobami ludzkimi. Przystosowanie się polskich firm do nowej sytuacji polegać musi nie tylko na przystosowaniu się do europejskiego modelu zarządzania zasobami ludzkimi, ale na podążaniu za zmianami dokonującymi się w tym zakresie w Unii. Fundamentem kształtowania się stosunków społecznych i przemysłowych jest dialog społeczny. Wiąże się z tym zapewnienie pracownikom udziału w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Kolejne artykuły w książce poświęcone są szczegółowym obszarom polityki społecznej państwa, przy czym główny akcent położono na kwestie zabezpieczenia społecznego oraz na problemy rodziny i polityki rodzinnej. Przedstawiono tu problem koordynacji polskiego systemu zabezpieczenia społecznego z rozwiązaniami unijnymi, zapewniającej obywatelom polskim korzystającym ze swobody przemieszczania się taką samą ochronę, z jakiej korzystają obywatele państw członkowskich UE. Procesy starzenia się społeczeństw europejskich oraz ograniczanie funkcji opiekuńczych państwa powodują, że państwa członkowskie stają wobec nowych wyzwań zapewnienia środków na wypłaty świadczeń emerytalnych i zagwarantowania ich odpowiedniej wysokości. Nowe spojrzenie na państwo opiekuńcze, a jednocześnie uwzględnianie narastających kwestii społecznych zmuszają do zastosowania metod działania opar-tych na nowych zasadach. Jednym z obszarów działania jest pomoc społeczna, która musi odpowiadać na stare i nowe kwestie: ubóstwo, nierówności społeczne, a także wyzwania, wynikające z procesów demograficznych, przede wszystkim - starzenia się społeczeństwa. Przedstawione kwestie nie wyczerpują całości problematyki podejmowanej obecnie w naszym Instytucie. Zmiany, które nastąpią po 1 maja 2004, przyniosą nowewyzwania i z pewnością one określać będą kierunki dalszych jego prac Jubileusz Instytutu skłonił jego kadrę naukową do zabrania głosu w ważnych kwestiach dotyczących pracy i polityki społecznej w perspektywie integracji. Jubileusz placówki będzie również okazja do wymiany myśli i poglądów podczas konferencji nt. Praca i polityka społeczna w Polsce. Diagnoza - Prerspektywy.