Szybkie szukanie wg:

Szybkie szukanie wg:

Pseudonim/Login

CHARAKTERYSTYKA ZADANIA BADAWCZEGO
Opracowanie jest efektem realizacji zadania podjętego w ramach tematu badawczego VII "Analiza polityki rynku pracy wobec procesów globalizacji i rozwoju wysokich technologii; opracowanie rekomendacji dla polityki rynku pracy". Jest to jeden z tematów badawczych Projektu Celowego Zamawianego RYNEK PRACY WOBEC INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ, realizowanego w Instytucie Pracy i Spraw Socjalnych. Przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej towarzyszyć będą pewne zagrożenia dla Tynku pracy i nowe wyzwania wobec polityki tego rynku. Aby skutecznie przeciwdziałać wzrostowi bezrobocia w okresie stowarzyszenia i integracji z Unią, należy najpierw rozpoznać strategie krajów członkowskich. Dotychczasowe doświadczenia tych krajów pokazuże jest wiele dróg prowadzących do sukcesu zatrudnieniowego i nowych miejsc pracy. latego nie ma jednego kraju modelowego, którego rozwiązania można by zalecać jako ceptę na sukces. Działania podejmowane w celu zwiększenia zatrudnienia związane są tradycją i historią stosunków przemysłowych, określających systemowy charakter danego modelu gospodarczego. Polski rynek pracy - poddany procesom transformacyjnym - nie jest jeszcze w pełni ztałtowany od strony instytucjonalnej. Stopień jego regulacji jednak można uznać za soki, co nie sprzyja procesom restrukturyzacji gospodarki i utrudnia procesy dostosowawcze naszej gospodarki do wymagań Unii Europejskiej. Można przypuszczać, że w przyszłości różnice między polskim rynkiem pracy a rynkami krajów Unii Europejskiej będą stopniowo zmniejszać. Jest to, z jednej strony, warunek naszego przyszłego członkostwa w Unii, a z drugiej - potrzeba dochodzenia do rozwiązań zwiększających konkurencyjność polskiej gospodarki. Jeśli spojrzy się na wyzwania, przed jakimi stoi rynek pracy w Polsce wobec integracji z Unią Europejską, to nie ulega wątpliwości, że ze względu na przewidywany wzrost obocia konieczne stanie się rozszerzenie na nim interwencji państwa. Jednakże musimy pamiętać, że niektórzy ekonomiści o orientacji liberalnej kwestionują celowość stosowania instrumentów polityki rynku pracy. Ponadto rola polityki rynku pracy staje się tym dziej problematyczna, im dłużej trwa trudna sytuacja na rynku pracy. Dlatego też podjęto istotne wyzwanie badawcze. Niniejsze opracowanie jest syntezą badań nad polityką rynku pracy w Polsce w kontekście integracji z Unią Europejską. Ma ono charakter retrospektywny i prospektywny, co ala na rozpoznanie uwarunkowań polityki rynku pracy w Polsce na tle krajów, które proces integracji mają już za sobą. Badanie to miało dwa podstawowe cele: teoretyczne -poznawczy i utylitarny. W części teoretyczno-poznawczej zmierzaliśmy do określenia roli polityki rynku pracy i kierunków jej zmian wobec naszego członkostwa w Unii Europejskiej. Utylitarny cel opracowania sprowadzał się do sformułowania rekomendacji dla polityki rynku pracy oraz analizy głównych jej strategii i scenariuszy. Przeprowadzone analizy umożliwiły sformułowanie następujących tez badawczych:
- Szansę na sukces zatrudnieniowy stwarzają działania kompleksowe, a kluczem do rozwiązania problemu bezrobocia jest promocja inwestycji, gdyż tylko one zapewniają miejsca pracy o długotrwałym charakterze. Dlatego też makroekonomiczna polityka zatrudnienia wraz z instrumentami polityki pieniężnej, finansowej, inwestycyjnej i handlu zagranicznego oraz płac nie może być zwolniona od odpowiedzialności za realizację celu pełnego zatrudnienia.
- Bezrobocia nie można skutecznie zmniejszać wyłącznie za pomocą instrumentów polityki rynku pracy. Koszty polityki rynku pracy są bardzo wysokie, a jej instrumentarium nie jest dostosowane do skutecznego oddziaływania na rynek pracy w warunkach permanentnego niedoboru miejsc pracy. Polityka rynku pracy ma ograniczone możliwości, ale w Polsce nie zostały one jeszcze w pełni wyczerpane i dlatego konieczny staje się wzrost wydatków na aktywne programy zatrudnieniowe. - System finansowania polityki rynku pracy w Polsce powinien być zreformowany. W długim okresie obowiązywać musi ubezpieczeniowe podejście do finansowania zasiłków dla bezrobotnych, a koszty aktywnej polityki rynku pracy powinny być przejmowane w większej części przez budżet państwa. Zapobiegałoby to cyklicznemu oddziaływaniu na rynek pracy. Należy rozważyć podjęcie decyzji o obciążeniu składką na ubezpieczenie od bezrobocia również pracobiorców, co ma miejsce w wielu krajach Unii Europejskiej. To przedsięwzięcie jednak wymaga restrukturyzacji naszego quasi ubezpieczenia od bezrobocia w kierunku zwiększenia roli partnerów społecznych.
- Aby dostosować się do standardów krajów Unii Europejskiej należy zwiększyć udział wydatków na podażowo zorientowane programy zatrudnieniowe. Programy te powinny być adresowane do grup problemowych rynku pracy, tj. długookresowo bezrobotnych, osób o najniższych kwalifikacjach, młodzieży oraz kobiet, i przeciwdziałać powstawaniu bezrobocia długookresowego. Szczególny priorytet muszą mieć szkolenia i przekwalifikowania zawodowe dla bezrobotnych.
- Polityka rynku pracy powinna akcentować, tak dalece jak to możliwe, komponenty inwestycyjne w celu rozbudowy infrastruktury, poprawy ochrony środowiska naturalnego, a tym samym polepszenia warunków dla inwestycji prywatnych i powstania pierwszego rynku pracy.
- Wysokie bezrobocie w Polsce i nienajlepsze doświadczenia z samorządową organizacj służb zatrudnieniowych powinny skłonić decydentów do rozważenia możliwości zastosowania innych wariantów organizacyjnych. Jedną z takich możliwości jest nadanie publicznym służbom zatrudnieniowym charakteru instytucji prawa publicznego. Instytucje takie bowiem wraz z samorządem rozwiązują lepiej niż administracja państwowa czy samorządowa skomplikowane problemy rynku pracy. Badanie wymagało podjęcia wielokierunkowych studiów nad polityką zatrudnienia i rynku pracy w krajach Unii Europejskiej. Autorzy opracowania przestudiowali bogaty materiał publikowany w kraju i za granicą. Szczególną uwagę zwrócono na opracowania instytucji zajmujących się rynkiem pracy, takich jak Główny Urząd Statystyczny, Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych, Krajowy Urząd Pracy, OECD, Komisja Unii Europejskiej i agendy rządowe wybranych krajów w Europie Wschodniej i Zachodniej. W opracowaniu uwzględnione zostały dostępne informacje statystyczne, prognozy gospodarcze i wyniki badań nad programami rynku pracy w krajach Unii Europejskiej i w Polsce. W celu wyjaśnienia niektórych problemów prowadzono intensywną wymianę poglądów ze specjalistami z zagranicznych i krajowych ośrodków badawczych. Nawiązano kontakty naukowe z wiodącymi ośrodkami badawczymi w RFN, a mianowicie z Instytutem Badania Rynku Pracy i Zawodoznawstwa Federalnego Urzędu Pracy w Norymberdze i Wisseyzschaftszentrum für Sozialforschung w Berlinie. Wyniki badań były prezentowane w znanych ośrodkach badawczych w Wielkiej Brytanii, takich jak Centre for Economic Reform and Transformation w Uniwersytecie Heriot-Watt w Edynburgu, w Uniwersytecie Glasgow i Hull. W tych uniwersytetach przeprowadzono także liczne konsultacje z uznanymi ekspertami i zbierano materiały na temat badań nad oceną programów zatrudnieniowych. Cenne też były kontakty z uczestnikami seminariów organizowanych przez prof. dr hab. Stanisławę Borkowską w Instytucie Pracy i Spraw Socjalnych.
Opracowanie składa się z sześciu - merytorycznie ze sobą powiązanych i uzupełniających się - rozdziałów. W rozdziale pierwszym, po przedstawieniu celu i tez badania, omówiono teoretyczne aspekty polityki rynku pracy. Zwrócono w nim uwagę na fakt, że rynek pracy jest systemem specjalnej regulacji i uzasadniono od strony teoretycznej konieczność interwencji państwa na tym rynku. Pokazano też kontrowersje związane z finansowaniem i oceną aktywnych programów zatrudnieniowych.
Zadania polityki zatrudnienia i rynku pracy w kontekście wyzwati globalizacyjnych i integracyjnych są przedmiotem rozważań w rozdziale drugim. Szczególnie zaakcentowano w nim nowe wyzwania w powiązaniu z europejską strategią zatrudnieniową i Europejską Unią Walutową. Przedstawione w tej części opracowania doświadczenia krajów Unii w zakresie kształtowania, finansowania i oceny aktywnych programów zatrudnieniowych mogą mieć pewne punkty odniesienia do naszej współczesnej rzeczywistości. Rozważania kończą wnioski, które powinny być wykorzystane przy tworzeniu programów przeciwdziałania bezrobociu w Polsce.
Programy zatrudnieniowe w Grecji, Irlandii i Niemczech Wschodnich są analizowane w rozdziale trzecim. W pierwszych dwóch krajach uwaga skoncentrowana została na praktycznych aspektach aktywnych instrumentów, ze szczególnym uwzględnieniem szkoleń, zatrudnienia subwencjonowanego i programów specjalnych. W przypadku Niemiec pokazane zostały w modelowy sposób problemy wyboru strategii transformacji gospodarki po przystąpieniu do Unii kraju nieprzygotowanego, włącznie z ich wpływem na rynek pracy. Wybór strategii wysokiej płacy technologii w części wschodniej Niemiec wymusił ekspansję polityki rynku pracy wraz z jej wszystkimi negatywnymi konsekwencjami. Z tych specyficznych doświadczeń wynika wiele wniosków co do możliwości polityki rynku pracy.
W rozdziale czwartym podjęta została próba diagnozy polityki rynku pracy w Polsce. Diagnoza skupiona jest na zagrożeniach i wyzwaniach oraz słabościach prowadzonej dotychczas polityki. Takie podejście uzasadnione jest skalą i złożonością problemów oraz przekonaniem, że wymagają one długookresowych konsekwentnych i kosztownych działań. W tym fragmencie opracowania zwróciliśmy szczególną uwagę na cechy charakterystyczne rynku pracy i polityki rynku pracy w Polsce.